Computerprogramma’s worden beschermd
Een computerprogramma wordt -indien het “oorspronkelijk” is- door de wetgever beschouwd als een werk van letterkunde dat auteursrechtelijke bescherming verdient. Als jij als programmeerder een software programma ontwikkelt, ben jij daar dus de auteursrechtelijke ‘eigenaar’ van. Hierbij maakt het in beginsel geen verschil of jij het computerprogramma in opdracht van jouw opdrachtgever hebt gemaakt. Veel opdrachtgevers denken dat zij over het auteursrecht kunnen beschikken (‘ik betaal dus ik bepaal’) maar dit is niet meer dan een groot misverstand waar in de praktijk veel discussie over ontstaat. Enfin, wat betekent het nou eigenlijk dat jij eigenaar bent van het auteursrecht als programmeerder? Het komt er, kort gezegd, op neer dat jij bepaalde rechten bezit (zogenaamde exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten) waarmee jij jouw werk tegen ongewenste bemoeienis van buitenaf kan beschermen. Zo mag een derde niet zomaar jouw werk openbaar maken of verveelvoudigen: hiervoor is jouw toestemming vereist.
Wordt voorbereidend materiaal beschermd?
Het ontwikkelen van een computerprogramma is vaak een langdurig proces welke in diverse fasen kan worden opgedeeld. Tijdens het ontwikkelingsproces komt er echter ook al veel materiaal tot stand. Een belangrijke vraag is dan ook in hoeverre het ontwikkelingsmateriaal auteursrechtelijk beschermd wordt. In overweging 7 van de Softwarerichtlijn staat expliciet vermeld dat de term ‘computerprogramma’ eveneens het voorbereidende ontwerp-materiaal omvat
“dat tot het vervaardigen van een programma leidt, op voorwaarde dat dit voorbereidende materiaal van dien aard is dat het later tot zulk een programma kan leiden.”
Voorbereidend materiaal verdient dus enkel auteursrechtelijk beschermd wanneer het al van dien aard is dat het later kan resulteren in een computerprogramma. Uit de rechtspraak vloeit bovendien voort dat wanneer er nog een programmeerslag gemaakt moet worden met creatieve stappen, om zodoende van het voorbereidend materiaal een computerprogramma te maken, er geen sprake kan zijn van materiaal dat auteursrechtelijke bescherming geniet. Indien er dus echt nog creatieve stappen nodig zijn voor de realisatie van het computerprogramma, is er geen sprake van materiaal dat auteursrechtelijk beschermd wordt. Je kan je afvragen waarom er niet al eerder sprake is van beschermd auteursrechtelijk materiaal. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft hier gelukkig opheldering over gegeven. Het Hof legt uit dat dit niet wenselijk is omdat het belangrijkste voordeel van de auteursrechtelijke bescherming van computerprogramma’s bestaat uit het feit dat de bescherming alleen de specifieke uitdrukkingswijze van het werk betreft. Dientengevolge hebben andere auteurs de vrijheid om soortgelijke of zelfs identieke programma’s tot stand te brengen (mits zij geen plagiaat plegen).
